Korrupsiýa garşy syýasat

1) Maksat, nol çydamlylyk ýörelgesi we sebit

Biz korrupsiýanyň islendik görnüşini gadagan edýäris: para, yzyna gaýtarmak, "karar üçin sowgatlar", facilitation payments ("tölegleri ýönekeýleşdirmek"), gizlin komissiýalar, toslama şertnamalar/hereketler. Syýasat ähli bar bolan bazarlarda işgärler, ýolbaşçylar, potratçylar, affiliatlar, agentler, satyjylar, geňeşçiler we bilelikdäki kärhanalar üçin hökmanydyr.

2) Kesgitnamalar (gysgaça)

Para: karara täsir etmek üçin gymmatlyk bermek/wada bermek.
Döwlet wezipe adamy: düzgünleşdirijiniň, döwlet kärhanasynyň işgäri, syýasy eksponirlenen adam (PEP), olaryň garyndaşlary/ynanylan adamlary.
Sowgatlar we myhmansöýerlik (G&H): zatlar, hyzmatlar, biletler, iýmit, syýahat.
Gyzyklanma gapma-garşylygy (CoI): hyzmat kararlaryna täsir edýän şahsy peýda.
Araçy/agent: biziň adymyzdan hereket edýän üçünji tarap.

3) Rollar we RACI

Owner: Head of Compliance/Legal - syýasat, kadadan çykmalar, derňewler. (A)

Dolandyryjylar: çykdajylaryň/sowgatlaryň öňüni almak, tassyklamak, CoI-e ilkinji baha bermek. (R)

Procurement/Finance: şertnamalar, kontragentleri barlamak, töleglere/maddalaryň kodlaryna gözegçilik etmek. (R)

Affiliate/Marketing Leads: hyzmatdaşlara döredijilige, bonuslara, sylaglara gözegçilik etmek. (R)

HR/L & D: okuw, tassyklamalary hasaba almak. (R)

InfoSec/DPO: wakalarda maglumatlary goramak, zerurlyk ýörelgesi boýunça elýeterlilik. (C)

Internal audit: garaşsyz barlaglar, gözegçilik synaglary, follow-up CAPA. (C)

Ähli işgärler we affiliatlar: syýasaty berjaý etmek, düzgün bozmalar barada habarlar. (R)

4) Umumy talaplar

1. Para bermek/yzyna gaýtarmak/" ýönekeýleşdirýän tölegleri" gadagan etmek.
2. Sowgatlar/myhmansöýerlik diňe çözgütlere täsir etmeýän ortaça iş sypaýylygy hökmünde kabul edilýär.
3. Döwlet şahsyýetlerine islendik tölegler/ýeňillikler - diňe Legal/Compliance tarapyndan ýazmaça ylalaşylandan soň.
4. Syýasy gatançlar - kompaniýanyň adyndan gadagan edilýär; şahsy - işden daşary we kompaniýanyň aktiwlerini ulanmazdan.
5. Haýyr-sahawat/hemaýatkärlik - benefisiaryň aç-açanlygynda, gapma-garşylygyň bolmazlygynda, deslapky due diligensiýada we tassyklamakda ýol berilýär.
6. Üçünji taraplar (agentler, affiliatlar, PSP-araçylar) - diňe KYB/due diligence we korrupsiýa garşy şertnama belliklerinden soň.
7. Ähli amallar kitaplarda we ýazgylarda dogry we doly görkezilýär (books & records).

5) Sowgatlar, myhmansöýerlik we çykdajylar (G&H)

Gadagan edilýär: nagt/ekwiwalentler, kaşaň sowgatlar/syýahatlar, tenderlerde/gepleşiklerde sowgatlar, çäklerden aýlanyp geçmek üçin "hasaplary bölmek".

• 50 funt sterlinge çenli - öňünden razylaşmazdan, reýestre ýazylyp bilner.
• €50- €200 - dolandyryjynyň razyçylygy talap edilýär.
💡 €200 - Kanuny/Compliance ylalaşygy.
• Döwlet şahsyýetleri üçin islendik çykdajy - elmydama Legal/Compliance tarapyndan ylalaşylýar.
• Myhmansöýerlik: iş naharlary/orta bahaly çäreler, iş tertibi bilen baglanyşykly, iberijiniň gatnaşmagy hökmanydyr ("bilet bermezden").
• Çykdajylar: diňe tassyklanan maddalar boýunça; çekler/esaslar; affiliatlaryň üsti bilen "çal" shemalaryň gadagan edilmegi.

6) Gyzyklanma gapma-garşylyklary (CoI)

Üpjün edijileriň/affiliatlaryň garyndaşlyk/şahsy gatnaşyklaryny açmaga borçludyrlar; daşarky iş; täsiriň görünmegini döredýän maýa goýumlary.
CoI görnüşi özara gatnaşyk/geleşik başlamazdan öň berilýär; çözgütlerden ýüz döndermek mümkindir.

7) Döwlet işgärleri we düzgünleşdirijiler bilen özara gatnaşyklar

Aragatnaşyklar bellenen wekillerden geçýär.
Islendik tölegler/myhmansöýerlik Kanuny/Compliance tarapyndan tassyklanmazdan gadagan edilýär.
Resminamalar/maglumatlar - diňe ygtybarly we doly; araçylaryň üsti bilen "tizlenmegi" gadagan etmek.

8) Haýyr-sahawat, hemaýatkärlik, grantlar

Benefisiary barlamak (KYB, sanksiýalar/PP), maksady we işewürlik bilen baglanyşygy; wezipeli adamlar üçin gizlin peýdalaryň ýoklugy.
Şertnama, guramanyň hasabyna aç-açan töleg, köpçülige hasabat bermek.
Syýasy/partiýa çäreleri - maliýeleşdirilmeýär.

9) Üçünji taraplar: üpjün edijiler, agentler, affiliatlar, PSP-hyzmatdaşlar

• Hasaba alyş/Eýeler (UBO), benefisiarlar, sanksiýalar/RER, kazyýet/metbugat töwekgelçilikleri.
• iGaming bazaryndaky abraý, kodlar we öňki düzgün bozmalar.
• Kompensasiýa modelleri (CPA/RevShare/CPL): "çal" amallar üçin sebäpleriň ýoklugy.
• Şertnamalara korrupsiýa garşy we sanksiýa klauzalary, audit hukugy, subagentleriň razylygy bolmazdan gadagan edilmegi, termination for cause degişlidir.
• Affiliatlaryň töwekgelçiligi: agressiw döredijilik, traffigi çalyşmak, "aç-açan däl" sylaglar - petiklenmäge we clawback-e sebäp bolýar.

10) Kitaplar we ýazgylar (Books & Records) we içerki gözegçilik

Makalalary nädogry kodlamak gadagandyr ("sowgatlaryň" ýerine "marketing").
Ähli tölegler şertnamalar/aktlar/invoýslar bilen tassyklanýar; "duýgur" makalalar üçin goşa tassyklama.
Funksiýalaryň bölünmegi (SoD): inisiator ≠ ylalaşyjy ≠ töleg gözegçisi.
G & H/hemaýatkärlik/haýyr-sahawat üçin aýratyn kodlar; G&H we CoI sanawlary.

11) Okuw we tassyklama

Onbording + her ýyl gaýtadan sertifikatlaşdyrmak (85% çäk).
Satuw/affiliates/döwlet özara gatnaşyklary bölümleri üçin ýörite modullar.
Syýasat we çäkleriň sanawy bilen tanyşmagy tassyklamak.

12) Düzgün bozmalar barada habar (whistleblowing)

Kanallar: anonim çyzyk/poçta, intranetdäki görnüş, Compliance/Internal Audit bilen göni aragatnaşyk.
Repressiýalardan goramak; SLA seslenme; ýüz tutmalaryň köpçülige açyk statistikasy (şahsyýetsiz).

13) Derňewler we düzgün-nyzam çäreleri

Keýsiň bellige alynmagy, faktlaryň ýygnalmagy, maglumatlaryň goralmagy, netijenama.
Çäreler: käýinç bermekden/gaýtadan bellemekden başlap, materiallaryň ýatyrylmagyna/düzgünleşdirijilere/hukuk goraýjy edaralara berilmegine çenli.
CAPA: kök sebäplerini ýok etmek (prosesler/gözegçilik/okuw).

14) Gyzyl baýdaklar (mysallar)

"Tölegleri hyzmatlaryň şertnamasyz/aktsyz/takyk beýan edilmezden geçirmek" haýyşlary.
Syýasaty esaslandyrmazdan deňiz/şahsy hasaplara/nagt/kripto tölegleri.
Düzgünleşdiriji bilen "aýratyn gatnaşyklary bolan" geňeşçi; "üstünlik komissiýasynyň" talaplary göterim bilen.
Affiliatyň aşa ýokary komissiýalary vs bazar; çäklerden aýlanyp geçmek üçin invoýslary bölmek.
Tender ýa-da düzgünleşdirijiniň barlagy döwründe sowgatlar/biletler.
Belli bir işgäriň gatnaşmagynda tassyklamalaryň adaty bolmadyk tizligi.

15) Gözegçilik amallary (iň az toplum)

Pre-approval: ähli G&H çäkden ýokary; döwlet işgärleri üçin islendik çykdajy; haýyr-sahawat/hemaýatkärlik; syýasy taýdan duýgur bazarlar.
Dual-control: "duýgur" tölegleriň iki gezek ylalaşylmagy we benefisiarlaryň/rekwizitleriň üýtgemegi.
Vendor/Affiliate Due Diligence: KYB çek sahypalary, her ýyl töwekgelçiligi gaýtadan bahalandyrmak.
Spend Analytics: G & H/hemaýatkärlik makalalarynyň daşbordy, anomaliýalary gözlemek (ösüş, konsentrasiýa, möwsümlilik).
Gifts & CoI Registers: hökmany ýazgylar we döwürleýin barlaglar.
Audit Trail: ERP-e tassyklamalaryň/tölegleriň üýtgemeýän ýazgylary.
Marketing/Affiliates Controls: ak döredijilik sanawlary, "çal" geo/maksatly diňleýjileri gadagan etmek, soňraky barlamak.

16) Metrikler we SLO

Okuw coverage ≥ 98%; On-time ≥ 95%.
Hasaba alynmazdan G&H = 0 iş.
Anomal çykdajylar (analitikanyň baýdaklary) - 15 iş gününden ≤ derňeldi.
Due Diligence SLA: esasy ≤ 5 gün, çuňlaşdyrylan ≤ 15 gün.
IA <10% kw. boýunça repeat findings.
Whistleblowing TTR: ilkinji jogap ≤ 3 r.dn., ýapylmagy ≤ 30 r.dn.

17) Şablonlar we görnüşler (çalt goşmalar)

Sowgat/myhmansöýerlik üçin ýüztutma: kim/kime/näme/bahasy/çagyryş/işewürlik bilen baglanyşyk/döwlet edarasy ?/senesi/ylalaşýanlar.
CoI görnüşi: ýagdaýyň beýany, gatnaşýan taraplar, göz öňünde tutulan çäreler (ret/gözegçilik).
Due Diligence Checklist (KYB): hasaba alyş/UBO/PEP/sanksiýalar/abraý/fin. hasabat/şertnamalar/töleg kanallary.
Affiliat üçin clawback-programma: düzgün bozulan halatynda saklamak şertleri (döredijilik, frod-traffigi, düzgünleşdirijileriň jerimeleri).
Haýyr-sahawat/hemaýatkärlik hakynda hasabat: maksat, KPI, benefisiar, tassyklaýjy resminamalar.

18) "Stop-Payment" prosedurasy

1. tölegi doňdurmak → 2) Compliance/Legal → 3) resminamalary ýygnamak → 4) dowam etmek/ýatyrmak/güýçlendirmek karary → 5) hadysalaryň we CAPA sanawynda ýazgy.

19) Proseslere goşulmak

Satyn alyşlar/ERP: utgaşdyrmagyň gurlan ugurlary, makalalaryň kodlaşdyrylmagy, "aýlanyp geçmegiň" gadagan edilmegi.
CRM/Affiliates: ak sanawlar, töleg çäkleri, "zäherli" döredijilikde awtomatiki durmak.
Maliýe: bank rekwizitlerini deňeşdirmek, garaşsyz kanal boýunça benefisiary tassyklamak.
Legal: AS-klauza mi we audit hukugy bilen şertnamalaryň merkezleşdirilen ammary.

20) Çek-listler

G&H bilen ylalaşmazdan öň

• Tender/gepleşikler ýok.
• Çäklerdäki bahasy; iş maksady; sadaka berijiniň gatnaşmagy.
• Döwlet ýüzi däl (ýa-da Kanuny ýazmaça tassyklama bar).
• Reýestre ýazmak.

Kontragente tölemezden öň

• Hyzmatlaryň şertnamasy/aktı/beýany; KPI/netijeleri deňeşdirildi.
• Barlandy UBO/sanksiýalar/PEP; bank jikme-jiklikleri tassyklandy.
• ERP/iki gözegçide tassyklamalar; makalanyň kody dogry.

Affiliates

• KYB we traffigi barlamak; ak sanawdaky döredijilik.
• Tölegleriň modeli aç-açan; auditiň masgaraçylyk şertleri we hukugy.
• "Zäherli" geo/toparlara gözegçilik.

21) Ýygy-ýygydan ýalňyşlyklar we olardan nädip gaça durmaly

Sowgatlary marketing hökmünde "bellik etmek" → aýry-aýry kodlar we barlaglar.
"Kömek edýän" geňeşçi bilen dilden ylalaşyklar → diňe ýazmaça şertnamalar.
"Bazar däbi" gymmat bahaly ýadygärlik sowgatlaryny bermek → Syýasat "däp-dessurlardan" has möhümdir.
"Tizlik üçin" CoI-ni äsgermezlik etmek → geleşikden öň hökmany deklarasiýa.
Hasaba alynmadyk affiliatiýa bonuslary → ýeke-täk reýestr we tölegler boýunça cap.

22) 30 günlük durmuşa geçirmek meýilnamasy

1-nji hepde

1. Syýasatyň we kadadan çykmalar boýunça komitetiň eýesini bellemek.
2. G&H çäklerini we duýgur makalalaryň sanawyny tassyklaň.
3. Gifts/CoI sanawlaryny + programma şablonlaryny başla.

2-nji hepde

4. ERP/Procurement-e tassyklama ugurlaryny goşmak; makalalaryň aýry-aýry kodlary.
5. Täze kontragentler/affiliatlar üçin iň az Due Diligence giriziň.
6. Kursy we synagy taýýarlamak (RU/EN + esasy bazarlaryň lokallary).

3-nji hepde

7. Dolandyryjylar üçin okuw sessiýalaryny geçirmek, Affiliate/Marketing, Procurement/Finance.
8. Spend-dashboard we anomaliýalaryň aladalaryny başla.
9. Nädogry kodlara/çykdajylara geçen 90 günüň audit-skanerini geçirmek.

4-nji hepde

10. Anonim habar kanalyny we aragatnaşyk kampaniýasyny başla.
11. Goýberiş v1. 0 syýasat; tanyşmagyň tassyklamalaryny ýygnamak.
12. Çärýek üçin IA spot-checks meýilnamasyny we MR-de KPI hasabatyny taýýarlamak.

• Etika we özüni alyp barş kodeksi
• Işgärleriň laýyklyk hakynda habardarlygy
• AML-okuwlar we işgärleri taýýarlamak
• Içerki audit we daşarky audit/Auditorçylyk barlaglary we rewýu
• Kadalaşdyryjy hasabatlar we maglumatlaryň formatlary
• Ygtyýarnamalaryň we gözegçilikleriň uzaldylmagy
• Sebitler boýunça kadalaşdyryjy kadalaryň üýtgemegi
• Dashbord complayens we monitoring